Karbon piyasalarının karşılaştığı en büyük zorluklardan biri, karbon finansmanı olmadan kendilerini ayakta tutabilecek temel bir ekonomik gerekçeye sahip olmayan proje türleri için uzun vadeli geçişlerin sağlanmasıdır. Basitçe söylemek gerekirse, karbon dışı bir gelir kaynağı olmadan bu projeler artık karbon kredisi veremedikleri takdirde kapanmayla sonuçlanabilir.
Hükümetin rolünü yeniden düşünmek
Endüstriyel gazları yok eden projeler gibi karbon finansmanı ile geliştirilen bazı projeler oldukça fazladır çünkü karbon finansmanı olmadan uygulamaya konamazlar. Ancak uzun vadede, kredilendirme dönemlerinin bitiminden sonra da faaliyete devam etmelerini nasıl sağlayacağımızı çözemediğimiz sürece, bu projelerin yeşil geçişte bir rol oynaması pek mümkün görünmüyor. Açık bir çözüm, hükümet müdahalesinde yatmaktadır.
Hükümetlerin karbon piyasalarındaki rolünü yeniden düşünmek için birkaç neden var:
Harekete geçme baskısı artıyor: Hükümetin iklim değişikliği ve karbon piyasalarına yönelik eylem ortamı büyük ölçüde değişti. Kyoto Protokolü yukarıdan aşağıya bir yaklaşıma sahip olup tüm ülkelere hedefler dayatmazken, Paris Anlaşması’nın aşağıdan yukarıya yaklaşımı tüm hükümetlerin harekete geçmesini gerektirmektedir. Ayrıca, Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi kapsamındaki 2030 Hedefleri gibi anlaşmalar, hükümetlere doğal manzaraları korumak ve restore etmek için dikkatli karbon yönetimiyle gerçekleştirilebilecek somut eylemler gerçekleştirme konusunda baskı yapıyor.
Son değerlendirmeler: Karbon finansmanı sona erdiğinde tüm projeler kendi ayakları üzerinde duramayacak. Operasyonel maliyetler açısından karbon finansmanına bağımlı olan projeler, karbon finansmanı kuruduğunda sıklıkla kapanma tehlikesiyle karşı karşıya kalıyor.
Uygulama çok önemlidir: Karbon finansmanı önemli faaliyetler için kaynak sağlayabilirken, birçoğu önemli emisyon kaynakları (yasadışı madencilik ve kereste faaliyetleri) oluşturan yasa dışı faaliyetlerle mücadelede hükümetin yaptırımı esastır. Hükümetler ayrıca sera gazlarını (GHG’ler) sınırlandıran veya azaltan düzenlemeleri tasarlama, uygulama ve yürürlüğe koyma konusunda benzersiz bir yetkinliğe sahiptir.
Karbon piyasaları yardımcı olabilir – ancak yalnızca doğru şekilde yapılandırılırsa
Hükümetleri iklim konusunda harekete geçmeye çağırmak, özellikle sınırlı kaynaklarla temel ihtiyaçları desteklerken iklim hedefini artırma gibi zorlu bir görevle karşı karşıya kalan gelişmekte olan ülkeler için zorlu bir iştir. Bu zorluk, iklim değişikliğinin neden olmadığı ciddi etkileriyle daha da kötüleşiyor.
Karbon piyasaları, hükümetlerin iddialı hedefleri belirleme ve bu hedeflere ulaşma konusundaki temel zorlukların üstesinden gelmesine yardımcı olabilir. İnsanlar, keşfedilmeye değer bir modelin, hükümetlerin bugün karbon piyasaları aracılığıyla yapılacak yatırımlar karşılığında gelecekte ekonomilerinin belirli sektörlerindeki sera gazı emisyonlarını düzenlemeyi taahhüt etmesini gerektirdiğine inanıyor. Bu yaklaşım, hükümetlerin sera gazlarını düzenlerken karşılaştığı bazı temel zorlukları çözebilir:
Maliyetlerin azaltılması: Karbon finansmanı, yeni iklim dostu teknolojilerin ve uygulamaların tanıtılmasına, maliyetlerin azaltılmasına ve yerel kapasitenin geliştirilmesine yardımcı olabilir. Dolayısıyla, karbon piyasaları aracılığıyla yapılan erken yatırımlar, yeni ekipman ve eğitime fon sağlayarak hükümetlerin gelecekteki maliyetlerini düşürebilir ve böylece bu kadar maliyetli olmayarak gelecekteki hükümet eylemlerine zemin hazırlayabilir.
Siyasi neden: Sera gazı düzenlemelerini uygulamaya koymak politik açıdan zordur. Hükümetlerin kısa vadeli faydalar (doğrudan yabancı yatırım, istihdam, ekonomik kalkınma, çevre koruma) elde etmesine ve aynı zamanda gelecekteki iklim eylemlerini taahhüt etmesine olanak tanıyan iyi yapılandırılmış bir yaklaşım, bu zorluğun üstesinden gelmek için güçlü bir formül oluşturabilir.
Paris Anlaşması’nın finansman eksiklikleri ve düzenleyici zorlukları
Başarısına rağmen Paris Anlaşması’nın sınırlamaları var. Ne yazık ki, vadedilen finansmanın tamamı yerine getirilmedi ve kamu finansmanının eyleme dönüştürülmesi zaman alıyor. Ülkelerin iklim hedeflerini takip etmelerine yönelik iş birlikçi yaklaşımlar belirleyen 6. Madde kapsamındaki ticaret çerçevesi de zorluklar içeriyor. Özellikle, ev sahibi ülkelerin ticareti yapılan her metrik ton karbon için “ilgili ayarlamalar” yapma gerekliliği, onların taban çizgisinde yeterli eksik payda sahip olmaya çalışacakları anlamına geliyor ve bu da onları daha iddialı hedefler üstlenmekten caydırıyor.
Projenin uzun ömürlü olmasını sağlamaya yönelik hükümet taahhütleri, hükümetlerin ekonomilerindeki yatırım çerçevelerini yapılandırmasına ve proje yatırımlarını daha geniş kalkınma stratejilerine entegre etmesine yardımcı olacaktır. Doğal iklim çözümleri için bu tür taahhütler kalıcılık konusundaki endişeleri giderebilir, bu da proje riskini azaltıp daha az destek katkılarıyla sonuçlanarak proje finansmanını güçlendirebilir.
Hükümetler uzun vadeli düzenleme için kapasite ve kurumlar oluştururken anında faydalar (teknoloji, istihdam) yaratabilir. Bu, iklim finansmanı taahhütlerindeki fon açığının kapatılmasına, hükümetler tarafından desteklenen karbon projelerine desteğin teşvik edilmesine ve hükümet taahhütlerinin ve kilometre taşlarının kamuya açık olarak kaydedilmesi yoluyla şeffaflığın sağlanmasına yardımcı olabilir.
Ekonomik geçişi ve yatırımı teşvik etmek
Karbon finansmanı sona erdikten sonra hükümetlerin sektörleri düzenlemeye yönelik taahhütleri, hem uyum hem de gönüllü karbon piyasası projelerine fayda sağlayacak ve yeşil geçişi destekleyecektir. Bu tür taahhütler, temel bir ekonomik gerekçesi olmayan projeler için kritik öneme sahip olsa da, piyasaya güçlü sinyaller sağlayarak ve olumlu bir yatırım ortamını teşvik ederek, kendi başına gelir üretebilen proje türlerine geçişi hızlandırmaya yardımcı olacaktır.
Bu fikirlerin uygulanması zor olsa da ileriye dönük hükümetler, sanayi veya orman sektörleri de dahil olmak üzere ekonomilerinin belirli kısımlarını dönüştürmek için karbon piyasalarından yararlanabilir ve böylece nüfuslarının yaşamlarını iyileştirebilir. Böyle bir yaklaşım, belirli endüstrileri düzenlemeye yönelik taahhütlerde bulunan önde gelen ülkelerin, yatırımları ele almak istedikleri ancak şu anda destekleyecek kaynaklara veya uzmanlığa sahip olmadıkları önemli sektörlere ilgi çekmeriyle “zirveye doğru bir yarış” başlatabilir.
