Bilim insanları, Amazon yağmur ormanlarının yarısının su sıkıntısı, arazi açma ve iklim bozulması nedeniyle 2050 yılına kadar devrilme noktasına gelebileceği konusunda uyarıda bulundu.
Ünlü yağmur ormanları, Dünya’nın karasal biyoçeşitliliğinin %10’undan fazlasına ev sahipliği yapmakta, 15 ila 20 yıllık küresel CO2 emisyonunu depolamakta, bölgedeki yağışların %50’sine katkıda bulunmakta ve Güney Amerika’daki nem kaynağı için hayati önem taşımaktadır.
Ancak yakın zamanda yapılan bir araştırma, ormanın güvenli sınırı aştığı uyarısında bulunarak, bozulan alanların onarılması ve ekosistemin direncinin artırılması için iyileştirici eylem çağrısında bulundu.
Aksi takdirde, 2050 yılına kadar Amazon yağmur ormanlarının %10 ila %47’si, bölgesel iklim değişikliğine zarar veren beklenmedik ekosistem çapında geçişleri tetikleyebilecek bozulmalara maruz kalacaktır.
Çalışmanın baş yazarı olan Santa Catarina Federal Üniversitesi’nden Bernardo Flores, beklediğinden çok daha önce ormanların yavaş azalmadan hızlı azalmaya geçebileceğini öngördüğü için sonuçlar karşısında şaşkınlığını dile getirdi.
2050 yılına kadar Amazon yağmur ormanlarının yok oluşunun “süratle hızlanacağını” ve acil uluslararası eylemin tek çözüm olduğunu çünkü “kırılma noktasını geçtikten sonra sistemin nasıl hareket edeceğinin kontrolünü kaybedeceğimizi” söyledi.
Çalışma, ormansızlaşmanın yerel olarak durdurulmasının çöküşü önlemeye yetmeyeceğini, bu nedenle iklimi bozan CO2 emisyonlarında küresel bir azalmaya ihtiyaç olduğunu öne sürüyor.
Kuraklık, sıcaklık, yangın ve arazi temizliği Amazon yağmur ormanları üzerinde benzeri görülmemiş bir baskı yaratmış, karbon yutağı olan ormanı karbon yayıcıya dönüştürerek ormanın işlevlerini değiştirmiştir.
Çalışma, beş su sıkıntısı etmenine ilişkin kanıtların analizini içermekte ve aşılması halinde yerel, bölgesel ve hatta biyom çapında orman çöküşünü tetikleyebilecek kritik eşikleri tanımlamaktadır.
Çözüm, bir tampon bölge de dahil olmak üzere, ormansızlaşmayı Amazon bölgesinin %10’unda tutacak ve aynı zamanda küresel ısınmayı sanayi öncesi seviyelerin 1.5C üzerinde tutacak güvenli bir sınır belirlenmelidir.
Çalışma, Amazon’un %15’inin çoktan temizlendiğini ve %17’sinin de insan faaliyetleri nedeniyle bozulduğunu ortaya koymuştur. Son on yılda yaşanan uzun süreli kuraklıkların bir sonucu olarak %38’i daha zayıflamış olabilir.
Çalışmadan elde edilen veriler, üç makul ekosistem öngördü – beyaz kumlu bir savan, bozulmuş bir açık gölgelik ve bozulmuş bir orman – hepsi daha fazla yangın ve kuraklıkla sonuçlanıyor ki bu, kurak mevsim sıcaklıklarının Amazon’un orta ve güney kesimlerinde 40 yıl öncesine göre zaten 2C daha yüksek olduğu düşünüldüğünde kasvetli bir ihtimal.
Bu eğilimlerin, yıllık yağış miktarının azalması gibi diğer eğilimlerle birlikte devam etmesi halinde, yerel ve bölgesel nüfus üzerinde derin bir olumsuz etki yaratacağı belirtiliyor.
Flores şöyle dedi: “Son El Niño, her şeyin düşündüğümüzden daha hızlı gerçekleştiğini gösteriyor.” “Bu konuyu çok ihtiyatlı bir yaklaşımla ele almamız gerekiyor. Mümkün olan en kısa sürede net sıfır emisyona ve net sıfır ormansızlaşmaya ulaşmalıyız. Bunun şimdi yapılması gerekiyor. Amazon yağmur ormanlarını kaybedersek, bu insanlık için sorun yaratacaktır.”
