Su Çerçeve Direktifi’nin kabulü için müzakere yetkisi, AB eş-yasa koyucuları arasında başlayacak tartışmaların temelini oluşturacak ve çevrecilerin suyu koruyan AB kurallarının ortadan kaldırılmakta olduğu yönündeki endişelerini tetikleyecektir.
Su Çerçeve Direktifi’nin güncellenmesine ilişkin müzakerelerde açılış konuşması olarak üye devletlerin büyükelçileri tarafından kabul edilen su kirliliğini etkileyen kimyasal maddeler listesi, Yeşil Mutabakat’tan geri adım atıldığının bir kanıtı olarak gören yeşil kampanyacılar tarafından eleştirildi.
AB Belçika Dönem Başkanlığı tarafından kısa bir süre önce imzalanan mutabakat metnine göre, Üye Devletlerden “sonsuza kadar kimyasallar” (PFAS), farmasötikler ve pestisitler de dahil olmak üzere ilave kirleticilere yönelik kalite standartlarını karşılamak üzere tedbirler almaları ve izleme verilerini daha sık erişilebilir hale getirmeleri istenecektir.
Ancak metinde Danimarka, Finlandiya, Almanya, Lüksemburg ve Hollanda’nın ‘suyun bozulması’ tanımının değiştirilmesine yönelik önerileri yer almakta olup, bu esnekliğin su kütleleri üzerinde “kısa vadeli olumsuz etki” ve “su kalitesinde bozulma” yaratacağını düşünen çevrecilerin öfkesine yol açmıştır.
Bu ülkeler, belirli bir su kalitesi unsurunun veya maddesinin durumunun kısa süreliğine kötüleşmesi ve hızlı bir şekilde iyileşmesinin beklenmesi halinde, bunun nitelendirilmemesi gerektiğini savunmuştur.
Bir AB diplomatı, ülkesinin iddialı su politikasını desteklemekle birlikte, önceki tanımın “yeşil dönüşüme yönelik yatırımları engelleyebileceğinden” endişe duyduğunu söyledi.
Ekim 2022’de AB yürütme organı, AB ülkelerinin 2027 yılına kadar Avrupa’nın sularını sağlığına kavuşturmasını gerektiren ve AB’nin kıyı ve tatlı suları korumaya yönelik ana yasası olan Su Çerçeve Direktifi kapsamında, Avrupa genelinde yüzey ve yer altı sularını etkileyen kirleticilerin izleme listesinde yaklaşık on yıl sonra ilk güncellemeyi önerdi.
Ancak Konsey’in Avrupa Parlamentosu ve Komisyon ile AB kurumları arası görüşmelere temel teşkil edecek olan anlaşması, uyumun sağlanmasına ilişkin yasal süreyi 2039’a çekerken, 2051’e kadar daha fazla erteleme seçeneğini de beraberinde getirdi.
Ayrıca, önümüzdeki on yıl boyunca üye devletler, su koşullarını iyileştirmek için pragmatik adımlar atmak yerine, sadece sudaki yeni kirleticilerin varlığını denetlemekle yükümlü olacaklardır.
Yeniden seçilen milletvekili Ville Niinistö (Finlandiya/Yeşiller), “PFAS, glifosat ve farmasötik emisyonları mümkün olduğunca hızlı bir şekilde aşamalı olarak ortadan kaldırmak” yerine çevre koruma önlemlerini hafifletme girişimi olarak tanımladığı bu durum karşısında duyduğu öfkeyi dile getirdi.
Niinistö, “Parlamentonun kimyasal ve besin kirliliğine karşı ek çevresel koruma için baskı yapmaya devam etmesi gerektiği açıktır ve Konsey’in bu önemli mevzuatın nihai müzakerelerinde vatandaşlarımızın sağlığını ve çevreyi tehlikeye atmasına izin vermeyeceğiz.” dedi.
Komisyon’un Mart ayında iklim değişikliğine bağlı olarak artan kuraklık dönemlerine yanıt olarak bir ‘su dayanıklılığı’ girişimi yayınlaması bekleniyordu, ancak çiftçilerin protestolarının öfkesinden korktuğu ve yasama döneminin sonunu gölgeleyen yeşil karşıtı tepkiyi yatıştırmaya çalıştığı bildirilen Komisyon, AB seçimleri öncesinde bu taahhüdü gündeminden çıkarmaya karar verdi.
Sivil toplum kuruluşu Avrupa Çevre Bürosu’nun kıdemli politika yetkilisi Sara Johansson, müzakere yetkisinin sonucundan üzüntü duyduğunu belirterek hükümetlerin “önümüzdeki on yıllar boyunca suyu kirletmek için kendilerine yasal haklar vermek” istediğini söylerken, Pestisit Eylem Ağı (PAN) Avrupa’nın politika yetkilisi ve hukuk danışmanı Manon Rouby, AB ülkelerinin “AB çapında kimyasal su kirliliğine karşı iddialı adımlar atmayı reddettiğini” belirtti.
Macaristan’ın 1 Temmuz’da başlayacak olan AB dönem başkanlığı, yeni Parlamento, üye devletler ve AB yürütme organı arasındaki müzakerelere aracılık edecek. Müzakereler, AB’nin kurumsal yapısı belirlendikten sonra başlayacak.